Trong hai năm 1968-1969, chàng trai người Mỹ Kevin Bowen tới Việt Nam trong nghĩa vụ quân dịch và phục vụ trong Sư đoàn 1 Kỵ binh bay ở Việt Nam. Có dịp tiếp xúc với đất nước và con người Việt Nam, Kevin Bowen yêu mến nền văn hóa Việt. Sau trải những nghiệm đau thương, mất mát cùng nỗi sợ hãi của chiến tranh, Kevin Bowen cũng hiểu được mức độ tàn khốc của chiến tranh và trở nên phản đối cuộc chiến vô nghĩa.

Sau khi từ chiến trường Việt Nam trở về, ông theo học tại trường Đại học Massachusetts. Trong những ngày nghỉ, ông đi bán trái cây. Năm 1972, Kevin Bowen gom toàn bộ tiền bán trái cây đi Paris để chờ đợi kết quả của hội nghị Paris về hòa bình ở Việt Nam. Nhưng kết quả của Hội nghị Paris đã làm ông thất vọng. Người Mỹ vẫn can thiệp vào cuộc chiến tranh ấy và nước Việt Nam vẫn bị chia cắt. Kevin Bowen bắt đầu sáng tác thơ về cuộc chiến tranh mà ông đã tham gia và đã phản chiến. Ông tốt nghiệp Đại học Massachusetts Boston năm 1973. Sau đó, Kevin Bowen trở thành nghiên cứu sinh của chương trình Danforth và Fulbright tại Đại học New College, Oxford, và tốt nghiệp tiến sĩ Văn học Anh tại Đại học bang New York ở Buffalo. Ông đã làm trợ lý và người viết diễn văn cho Thống đốc bang Thomas P. O'Neill, III trước khi trở thành giám đốc của Chương trình Cựu chiến binh Upward Bound tại Đại học Massachusetts Boston vào năm 1984. Cũng trong năm 1994, ông được bổ nhiệm làm đồng giám đốc Trung tâm Joiner  - Nghiên cứu về Chiến tranh và Hậu quả xã hội, thuộc Đại học Massachusetts, Boston, Mỹ. Hiện ông sống với vợ và hai con ở Dorchester, Massachusetts.

Trở thành nhà thơ, giáo sư văn chương, cựu chiến binh Kevin Bowen đi theo con đường ông đã chọn đó là dùng thơ văn để nói lên quá khứ, để viết về cuộc chiến tranh mà ông đã tham gia và đã phản chiến. Giáo sư Kevin Bowen đã giảng dạy nhiều khóa học sáng tác văn học cho các sinh viên Mỹ. Qua các khóa học đó, Kevin Bowen đã dạy sinh viên viết về chiến tranh, và văn học chiến tranh Việt Nam. Trong năm 1994, Kevin Bowen đã xuất bản tập thơ đầu tiên về đề tài Việt Nam, do nhà xuất bản Curbstone Press ấn hành. Các bài thơ của ông cũng đã xuất hiện trên nhiều tạp chí và văn đàn uy tín của nước Mỹ.

Ông đã có nhiều bài viết về chiến tranh Việt Nam và hậu quả của nó, được xuất bản bởi báo chí và các trường Đại học Mỹ. Kevin Bowen cũng làm Giáo sư trợ giảng tại Khoa Văn học Anh, nơi ông dạy các khóa học về sáng tác văn học, viết về chiến tranh, và văn học Chiến tranh Việt Nam.

Kể từ năm 1987, khi quan hệ Việt – Mỹ còn chưa được bình thường hóa, Kevin Bowen trở lại Việt Nam nhiều lần để giao lưu văn hóa, giáo dục, và nhân đạo... ông như một sứ giả hòa bình góp phần giúp cho sự hòa giải và kết nối hai dân tộc Việt – Mỹ. Năm 1991, Kevin Bowen đã dẫn đầu một đoàn nhà văn cựu chiến binh Mỹ đến Hà Nội để tham gia cuộc gặp gỡ đầu tiên giữa các nhà văn cựu binh Mỹ và nhà văn cựu binh Việt Nam. Giáo sư Kevin cũng chính là người đã đưa các nhà văn Việt Nam đầu tiên đến Mỹ, trong đó có Lê Lựu.

Cùng với các nhà văn nhà thơ Việt Nam là những tác phẩm văn học Việt Nam bắt đầu được giới thiệu ở Mỹ. Kevin và Trung tâm William Joiner của ông đã làm những việc đó. Với thông điệp về văn hóa, về khát vọng hòa bình và lòng nhân ái của dân tộc Việt Nam thông qua các nhà văn nhà thơ và những tác phẩm văn học, người Mỹ bắt đầu nhìn thấy một Việt Nam khác ngoài một Việt Nam của những cuộc chiến tranh liên miên.  Kevin Bowen là một trong bốn dịch giả đã dịch cuốn tiểu thuyết “Thời xa vắng” của nhà văn Lê Lựu sang tiếng Anh để giới thiệu ở Mỹ. Nhờ vậy, người Mỹ bắt đầu nhìn thấy một Việt Nam khác ngoài một Việt Nam của những cuộc chiến tranh. Những chuyến đi khiến Kevin Bowen càng thêm yêu mến đất nước, con người Việt Nam, và làm chất liệu cho những bài thơ của ông. Ông cũng trở lại thăm chiến trường xưa ở Việt Nam, thức trắng đêm trong rừng Thượng Đức nghe tiếng côn trùng kêu rỉ rả khắp nơi, và để an tâm sống nốt quãng đời còn lại. Những năm gần đây, mỗi lần đến Việt Nam ông lại dành một ngày vào Hà Đông chơi với một vài người bạn. Giáo sư Kevin Bowen chơi nhạc, nghe hát chèo, xem rối nước, đọc và bàn luận về thơ ca. Ông là người mê thổi sáo và thích thổi những bài dân ca Việt nam.

Tháng 3/2011, Giáo sư Kevin Bowen đã có chuyến trở lại Việt Nam để nhận giải thưởng Phan Chu Trinh tại TP. Hồ Chí Minh. Nhà thơ, Giáo sư Kevin Bowen đã được vinh danh vì những cố gắng không mệt mỏi cho công cuộc hòa giải, kéo gần hai nền văn hóa Việt – Mỹ ngày càng xích lại gần nhau. Đây là giải thưởng dành cho những học giả có đóng góp quan trọng cho các lĩnh vực văn hóa, kinh tế và xã hội của Việt Nam nhân dịp 85 năm ngày mất của nhà cách mạng Phan Chu Trinh. Trao giải cho Kevin Bowen, đại diện Quỹ Văn hóa Phan Chu Trinh cho biết: "Đó là sự vinh danh văn hóa, vinh danh một con người và một tổ chức đã đem những giá trị văn hóa đích thực phục vụ cho những mục đích tốt đẹp nhất là hòa bình, hòa giải, tình yêu và hạnh phúc".

Cũng trong dịp trở lại Việt Nam lần này, Giáo sư Kevin Bowen đã có chuyến thăm Hà Nội và cho ra mắt tập thơ “Khúc hát thành Cổ Loa”. Hầu hết các bài thơ trong tập thơ là viết về Việt Nam như Thành Cổ Loa, trà sen, đêm rằm trung thu ở Hà Nội, về sông Hương… Tất cả đều mang đậm hơi thở Việt Nam. Tới dự đêm thơ của Kevin Bowen có rất nhiều những nhà văn nhà thơ Việt Nam

Phát biểu trong buổi giao lưu với bạn đọc tại lễ ra mắt tập thơ “Khúc hát thành Cổ Loa”, nhà thơ Kevin Bowen tâm sự, cái “được” quan trọng nhất với ông trong dịp trở lại Việt Nam lần này không phải sự vinh danh, mà là chuyến về tận làng quê của Lê Lựu, thấy cảnh dân làng làm việc ngoài đồng, bước dọc bờ sông vào ngày hội Tiên Dung, nhìn cờ phướn tung bay trong gió... “Có một nhà phê bình vĩ đại từng nói mục đích của nghệ thuật là khiến ta nhìn thấy. Các nhà văn Việt Nam đã làm việc với chúng tôi từng bước một để giúp cho cái phần dịch giả trong con người chúng tôi nhìn ra được những gì cần phải thấy...", Giáo sư Kevin Bowen xúc động nói.

Là nhà thơ cựu chiến binh Mỹ đã từng tham gia chiến tranh Việt Nam, một học giả tài năng và nhân bản về văn hóa Việt Nam ở Mỹ, Giáo sư Kevin Bowen đang tiếp tục cuộc hành trình mà ông đã chọn, đó là làm Sứ giả hòa bình kết nối hai nền văn hóa Việt – Mỹ.

                                               Vũ Anh Tuấn